De Goede week in tijden van Corona
Maar ’s nachts trekt hij de stad
achter zich dicht
Doet zijn woorden uit als een jas
en zoekt de stilte van zijn God alleen
Maar zo gemakkelijk is stil zijn nog niet
In de stilte
sluipt de angst dichterbij
Noodlot uit de nevels
van de late nacht
Nog drie nachten
Nog twee
Nog één (Uit: Intercity Pasen)
Jezus, de Gekruisigde
We leven in een hele onzekere tijd naar Pasen toe. Onze mooie start op de Aswoensdag en daarna met het project van SAVE lijkt ver achter ons. “Better SAVE than sorry’ was de titel van onze dienst toen. Wie had kunnen denken dat deze slogan ons nog zo lang zou achtervolgen? In een heel ander kader van noodzakelijke maatregelen die ons leven beperken, waardoor het heel moeilijk is voor mensen hun geliefden te blijven bezoeken in verpleeg-en verzorgingshuizen zelfs als ze ziek zijn en sterven door Corona.
Wat een leed en verdriet is er verscholen in deze Kafkaiaanse tijd. En wat een moed en doorzettingsvermogen is er nodig om te doen wat gedaan moet worden.
En als altijd weer zie je dat het de kleine dingen zijn die mensen gaande houden. Een kaartje, applaus, een spelletje, een belletje, een lekker glaasje drinken samen, al is het op afstand.
De ontluikende natuur. De bloesems; de vogels die onwetend hun nesten gaan bouwen en de kikkers die zich warmen aan de zon. De jonge eekhoorns die nog af en toe van de takken naar beneden duikelen.
De Goede week. We ontmoeten Jezus op onze weg. Naast de kleine dingen is Hij één van onze ijkpunten in deze zware tijd.
Jezus is aan het kruis gestorven. Wat een wrede dood. Langzaam sterven en vergaan van de dorst. Jezus die aan het kruis hing en alles heeft gegeven. Welk beeld roept hij bij ons op?
De kruisdood, een straf die de Romeinen hadden bedacht voor hun ergste misdadigers. De leerlingen waren diep teleurgesteld, want daar hing hun redder, hun verlosser van wie zij hadden gedacht dat hij de Messias was, met alles wat dat zou betekenen.
Velen hebben zich beziggehouden met onderzoek naar de vraag waarom en waarvoor Jezus is gestorven aan het kruis. Paulus is één van hen. Het kruis werd voor hem een symbool van het verloste en bevrijde bestaan.
Mattheüs legt de nadruk op de geweldloosheid van Jezus, terwijl Marcus spreekt over de overwinning op de duistere machten. Johannes ziet in de kruisdood van Jezus vooral zijn liefde naar voren komen.
Johannes is onder de indruk van het geheim van de liefde van God. De vroege christenen hebben zich daarom getypeerd met het kruis. In het kruis van Jezus is de liefde van God het duidelijkst naar voren gekomen. In Jezus worden de tegenstellingen in de wereld veranderd. Gods onvoorwaardelijke liefde voor ons komt in het kruis naar voren.
Voor Paulus is het begrip genade heel belangrijk. De normen, het normale bestaan is opgeheven. In het kruis wordt een andere wereld getoond, de wereld van de genade. Daarmee bevrijdt het kruis ons van onze prestatiedwang en ons streven naar gewin, maar ook van ons alleen dragen van alle verantwoordelijkheid. We hoeven het niet alleen te doen.
Anselm Grün schrijft prachtig over Jezus in zijn boek `Beelden van Jezus’. Daarin schrijft hij: `Sommige mensen denken dat God de dood van zijn Zoon heeft geëist als boetedoening voor onze zonden”. Maar daarover wordt in de bijbel nooit gesproken. Jezus openbaart ons aan het kruis de God die met ons meelijdt, die in onze pijn komt en deze tot het einde toe doorstaat en zo verandert’.
Wat gebeurt er met ons als we een beeld of schilderij zien van Jezus die aan het kruis hangt?
In de Paascyclus zien we schilderijen van Marc Chagall, maar ook andere beelden. En we zullen merken wat het met ons doet als we naar de beelden kijken en ruimte krijgen om geloof te beleven. Diepe emoties komen dan boven. Je vraagt je af hoe het mogelijk is dat God het heeft laten gebeuren, al waren het natuurlijk de mensen die Jezus aan het kruis sloegen. De oneerlijkheid blijft. Een rauwe plek blijft het. Tegelijkertijd is dit wat het leven is. Zoveel wreed en oneerlijk lijden en zoveel verdriet. Soms ver weg, dan weer dichtbij om ons heen en in onszelf.
In het hart van het kruis komen alle tegenstellingen van het bestaan bij elkaar. Aan de ene kant lijden en verdriet, en aan de andere kant de enorme liefde van Jezus, die als het ware zijn armen voor ons opent en ons daarmee treft diep in ons hart. Hij heeft een andere wereld laten zien en gaf een andere inhoud aan geloof. Dat heeft hij met de dood moeten bekopen, maar daarin reikte hij ons direct een ander perspectief aan.
Jezus nodigt ons uit in zijn wijd geopende armen te komen schuilen zoals Grün dat verwoordt. In Jezus zijn al onze mislukkingen opgenomen. Al onze onzekerheid en angst, onze zelfverwijten versmelten in Hem, die ons zijn diepste zelf heeft laten zien. In al zijn menselijkheid komt Jezus heel dicht bij ons als hij de weg naar de dood gaat. In zijn angst om te sterven en zijn verlatenheid nadert hij ons dichter dan ooit.
Als we voor een schilderij of beeld van Jezus staan herkennen wij onszelf en alles wat er onbestuurbaar in ons leven gebeurt. Voor het beeld van Jezus kunnen we stil worden, en in de stilte worden we tot in iedere vezel van onze ziel aangeraakt door zijn liefde. In de stilte ontstaat zelfacceptatie. Wij hoeven niet perfect te zijn. We hoeven het niet alleen te doen. We hoeven niet alles te kunnen. We kunnen ook niet alles. Het is genoeg dat Jezus ons vol liefde in zijn armen neemt. Meer dan ooit is dat wat we nodig hebben.
Ik wens u een goede voorbereiding op het Paasfeest en hoop u te ontmoeten tijdens onze online Paascyclus.
Met een hartelijke groet, ds. Annemiek Boonstra,
mede namens de collega’s ds. Peter van Ool en ds. Hester Wouda
digitale Paascyclus
Als alternatief voor de vieringen van Witte Donderdag, Goede Vrijdag en Stille Zaterdag is door de voorbereidingsgroep een boekje gemaakt met daarin de liturgie voor huisdiensten. Het thema is ‘Licht dat terugkeert’, met als rode draad schilderijen van Marc Chagall. De vieringen hebben een vereenvoudigde vorm, waarin teksten, liederen en eenvoudige rituelen elkaar afwisselen.
U kunt deze diensten samen met andere gemeenteleden vieren via Zoom of zelf thuis op het gebruikelijke tijdstip. Dit kan uiteraard ook op een ander moment. Volgt u de vieringen mee met Zoom, klik dan op de begintijd van de viering op de volgende link: https://us02web.zoom.us/j/153870206?pwd=U2xOU3M1S1hQa0tGOU81RWVucG5Sdz09. De Meeting ID is: 153 870 206 en het wachtwoord (Password): licht. Begintijden van de vieringen zijn:
- Witte Donderdag: donderdag 9 april, 19:30 uur
- Goede Vrijdag: vrijdag 10 april, 19:30 uur
- Stille Zaterdag: zaterdag 11 april, 21:30 uur
Volgt u deze liturgie zonder Zoom, dan kunt u de liederen en teksten thuis hardop lezen of in stilte overdenken. Bent u met zijn tweeën, dan kunt u dat bijvoorbeeld om en om doen. Wilt u de liederen zingen, dan vindt u de melodie van veel liederen op de website kerklied.wiki.nl en op youtube.
Wij wensen u goede (thuis)diensten in deze Stille Week.
namens de voorbereidingscommissie,
Annemiek Boonstra en Hester Wouda
De liturgie van witte Donderdag, Goede Vrijdag en Stille Zaterdag is te vinden in de bijlage bij deze digitale brief
De volledige nieuwsbrief nr. 4 is te downloaden onder aan deze pagina